در اعماق وجودمان، احساسی شگفت‌انگیز و آرامش‌بخش وجود دارد که به ما می‌فهماند تنها نیستیم. این احساس، باوری است که در قلب هر مؤمنی ریشه دوانده است: حضور فرشتگان محافظ که به فرمان خداوند، همواره در کنار ما هستند و از ما در برابر حوادث و بلاها محافظت می‌کنند.
قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام)، این حقیقت را به زیباترین شکل بیان کرده‌اند.
این مقاله به بررسی نقش فرشتگان محافظ در زندگی انسان‌ها می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این موجودات نورانی، تحت فرمان خداوند، از ما در برابر خطرات و حوادث محافظت می‌کنند.
فرشتگان محافظ: نگهبانان پنهان در زندگی انسان‌ها
«لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّه»؛ برای هر چیز نگهبانانی از پیش رو و پشت سر گماشته که از امر خداوند او را حفظ می‌کنند.
این جمله، مطلب بزرگی را بیان می‌کند؛ یعنی ای بشر تو خودت تنها نیستی، این معقِّبات(فرشتگان)، همه‌جا تو را تعقیب می‌کنند و دائماً با تو هستند و از پیش رو و از پشت سر از شما محافظت می‌کنند. قال ابی جعفر (علیه السلام) : «بِامْرِ اللّهِ مِنْ اَنْ یَقَعَ فِی رَکِیًّ اَوْ یَقَعَ عَلَیْهِ حَائِطٌ اَوْ یُصِیبَهُ شَیْءٌ حَتَّی اِذَا جَاءَ الْقَدَرُ خَلَّوْا بَیْنَهُ وَ بَیْنَهُ یَدْفَعُونَهُ اِلَی الْمَقَادِیرِ وَ هُمَا مَلَکانِ یَحْفَظَانِهِ بِالَّلَیْلِ وَ مَلَکَانِ بِالنَّهَارِ یَتَعَاقَبَانِهِ»؛[1]
امام باقر (علیه السلام) می‌فرماید: ملائکه به فرمان الهی از انسان مواظبت می‌کنند که مبادا در چاه بیفتد یا دیواری بر سر او خراب شود و یا دچار بلایی شود، مگر آن وقتی که تقدیر او باشد؛ در این صورت، او را در اختیار تقدیر قرار می‌دهند. آنان دو فرشته‌ای هستند که به هنگام شب از او محافظت می‌کنند و دو فرشته‌ای که به هنگام روز به دنبال او هستند و از او مراقبت می‌کنند.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) هم در بیان صفات ملائکه می‌فرماید: «و منهم الحفظة لعباده»؛[2] یک قسم از ملائکه، از بندگان در مقابل حوادث محافظت می‌کنند. این فرشتگان را ببینید یا نبینید، حس کنید یا نکنید این مشیت خداوند است که در عالم جاری می‌شود.
این مطالب احتیاج به ایمان غیبی دارد و باید ما به این مطالب ایمان داشته باشیم. «يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّه»؛ بعضی از مفسرین گفتند: «مِن»؛ به معنای «با»؛ است؛ یعنی فرشتگان با فرمان خداوند از بنی آدم حراست می‌کنند؛ ولی می‌تواند «مِن»؛ به معنای خودش؛ یعنی (از امر خداوند) باشد.
وقتی اتفاقی در حال رخ دادن است ملائکه از حادثه جلوگیری می‌کنند؛ مثل صدقه دادن که دفع بلا می‌کند، البته این فرشتگان هم از خود چیزی ندارند یا با دعایشان از خدا طلب دفع بلا می‌کنند یا نیرویی دارند که خداوند به آن‌ها داده است تا انسان را در برابر حوادث و بلاها حفظ کنند.یک‌قسم از عوامل خداوند در عالم، فرشتگان هستند کارهای ملائکه مختلف است. بعضی از آن‌ها مأمور باران، برخی مأمور ارزاق و عده‌ای نیز مأمور حفاظت از انسان‌ها هستند.
فرشتگان و شب قدر: نزول ملائکه در شبی مبارک
این یک حقیقت است تنزل برای همۀ امور در قرآن سورۀ قدر تصریح شده است؛ «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ ما أَدْراکَ ما لَیْلَةُ الْقَدْرِ لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْر تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوح فیها بِإذن ربِّهم مِنْ کُلِّ أمْر»؛[3]
ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم و تو چه می‌دانی شب قدر چیست؟ شبی که از هزار ماه برتر است. ملائکه و روح در این شب به اذن پروردگار برای هر امر نازل می‌شوند. در شب قدر که از هزار ماه بالاتر و به اندازۀ عمر یک انسان است ملائکه و روح القدس یا روح الامین که جبرئیل باشد نازل می‌شوند.
برخی که سورۀ قدر را در شب‌های ماه رمضان تلاوت کرده‌اند حقیقت شب قدر بر آن‌ها ظهور کرده است. از صدای ملائکه یا نزول و صعود آن‌ها در مکاشفه یا غیر مکاشفه حقیقت برآن‌ها ظاهر شده و شب قدر را درک کردند.
ایمان به فرشتگان: کلید درک حضور نامرئی
فرشتگان محافظ، نمادی از لطف و مهربانی خداوند به بندگانش هستند. این موجودات نورانی، بدون وقفه در کنار ما هستند و از ما در برابر حوادث و بلاها محافظت می‌کنند. ایمان به حضور آن‌ها، نه تنها ما را آرامش می‌بخشد، بلکه به ما یادآوری می‌کند که هر نفس و حرکت ما تحت نظر خداوند است.
بنابراین، بیایید با انجام اعمال نیکو و دوری از گناه، از این حضور نامرئی بهره‌مند شویم و در زندگی روزمره، به یاد داشته باشیم که تنها نیستیم. فرشتگان محافظ، همراهان وفادار ما هستند که به فرمان خداوند، همواره در کنار ما خواهند بود.
برگرفته از کتاب تسبیح کا‌ئنات شرح « تسبیحات عشر ماه مبارک رمضان »
تألیف حضرت آیت الله کمیلی خراسانی
علاقه مندان جهت خریدو مطالعه کتاب می توانند از لینک زیر اقدام نمایند:
[1] . البرهان، ج 3، ص 235.
[2] . نهج البلاغه، ص 41.
[3] . قدر (97)، آیات 1 الی 4.
