از باد تا باران: رحمت خداوند در طبیعت

۲۲ اسفند ۱۴۰۳
بدون دیدگاه

در آیات قرآن کریم، پدیده‌های طبیعی مانند باد و باران، نه تنها به عنوان بخشی از نظام آفرینش، بلکه به عنوان نشانه‌هایی از قدرت و رحمت الهی معرفی شده‌اند. خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَهُوَ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ»؛ او کسی است که بادها را به عنوان بشارت‌دهندگان رحمت خود می‌فرستد.

این بادها، پیش‌آهنگان باران‌های رحمت هستند که زمین‌های مرده را زنده می‌کنند و حیات را به ارمغان می‌آورند. در این مقاله، به بررسی مفهوم بادهای بشارت‌دهنده در قرآن و روایات می‌پردازیم و نشانه‌های رحمت الهی را در این پدیده‌های طبیعی مرور می‌کنیم.

بادهای بشارت دهنده: پیام‌آوران رحمت الهی

«وَ يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْراً بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ»؛ و باد‌ها را برای بشارت پیشاپیش رحمت می‌فرستد.

خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَهُوَ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ حَتَّىٰ إِذَا أَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالًا سُقْنَاهُ لِبَلَدٍ مَيِّتٍ فَأَنْزَلْنَا بِهِ الْمَاءَ فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ كَذَٰلِكَ نُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ»؛[1]

او کسی است که بادها را بشارت دهنده در پیشاپیش باران رحمتش می‌فرستد؛ تا ابرهای سنگین‌بار را بر دوش کشند؛ سپس ما آنها را به سوی زمین‌های مرده می‌فرستیم و به وسیلۀ آن‌ها، آب حیات‌بخش را نازل می‌کنیم و با آن، از هرگونه میوه‌ای از خاک تیره بیرون می‌آوریم؛ این‌گونه که زمین‌های مرده را زنده کردیم، مردگان را نیز در قیامت زنده می‌کنیم، شاید (با توجه به این مثال) متذکّر شوید.

تفاوت بادهای مبشر و غیرمبشر

ریاح و بادهای طبیعت بر دو قسم است: مبشر و غیرمبشر.در این بند از مناجات ریاحِ مبشر آمده که این باد، نوید دهنده است. در قرآن کریم آمده «وَ أَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَواقِح»؛^[2] ما بادهارا برای بارور ساختن ابر‌ها و گیا‌هان فرستادیم.

بعضی از بادها حکم نری را دارند که درخت را باردار می‌کنند؛ باد مبشر باد رحمت است «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ يُرْسِلَ الرِّيَاحَ مُبَشِّرَاتٍ وَلِيُذِيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ»؛[3] و از آیات عظمت خدا این است که بادها را بعنوان بشارتگرانی می‌فرستد تا شما را از رحمتش بچشاند؛ مثلا باد بهاری باد مبشر است. در روایت آمده وقتی بهار می‌آید آب و هوای آن را ملاقات کنید؛ زیرا برای بدن مفید است؛ ولی وقتی سرمای پاییز می‌رسد از آن پرهیز کنید.

قال رسول اللّٰه(ص): «اغْتَنِمُوا بَرْدَ الرَّبِیعِ فَانَّهُ یَفْعَلُ بِابْدَانِکُمْ ما یَفْعَلُ بِاشْجَارِکُمْ وَ اجْتَنِبُوا بَرْدَ الْخَرِیفِ فَانَّهُ یَفْعَلُ بِابْدَانِکُمْ ما یَفْعَلُ بِاشْجَارِکُمْ»؛[4] سرمای بهار را غنیمت بدانید که با بدن‌های شما همان می‌‎کند که با درختان می‌کند و از سرمای پاییز پرهیز کنید که با بدن‌های شما همان می‌کند که با درختان انجام می‌دهد.

گفت: پیغمبر ز سرمای بهار

تن مپوشانید یاران زینهار

زان‌که با جان شما آن می‌کند

کآن بهاران با درختان می‌کند

لیک بگریزید از سرد خزان

کان کند کو کرد با باغ و رزان [5]

بادهای رحمت و غضب: دو جنبه قدرت الهی

در مقابل باد رحمت ، باد غضب و عذاب هم وجود دارد که خداوند عده‌‌ای را با آن عذاب می‌کند: «وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّاخَمْسِينَ عَامًا فَأَخَذَهُمُ‌الطُّوفَانُ وَهُمْ‌ظَالِمُونَ»‌‌‌؛[6]و ما نوح را بسوی قومش فرستادیم و او در میان آنان هزار سال مگر پنجاه سال، زندگی کرد، اما سرانجام طوفان و سیلاب آنان را فراگرفت در حالی که ظالم بودند. هم‌چنین در ادامه می‌فرماید: پاک و منزه است خدا؛ چون «وَ يُنَزِّلُ الْمَاءَ مِنَ السَّمَاءِ بِكَلِمَتِه»؛و باران را از آسمان به امر نافذش فرو می‌بارد.

«کلمۀ»؛ الهی همان امر الهی است، وقتی خداوند امر می‌کند: ای آسمان ببار، باران می‌بارد. خداوند با نازل کردن آب انواع نعمت‌ها را به انسان می‌بخشد: «وَهُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَيءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَرَاكِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ انْظُرُوا إِلَىٰ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَيَنْعِهِ إِنَّ فِي ذَٰلِكُمْ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ»؛[7]

او کسی است که از آسمان، آبی نازل کرد، و به وسیلۀ آن، گیاهان گوناگون رویاندیم؛ و از آن، ساقه‌ها و شاخه‌های سبز، خارج ساختیم؛ و از آنها دانه‌های متراکم، و از شکوفۀ نخل، شکوفه‌هایی با رشته‌های باریک بیرون فرستادیم؛ و باغهایی از انواع انگور و زیتون و انار، گاه، شبیه به یکدیگر و گاه بی‌شباهت! هنگامی که میوه می دهد، به میوۀ آن و طرز رسیدنش بنگرید که در آن، نشانه‌هایی از عظمت خدا برای افراد باایمان است.

آیات الهی در باد و باران: درس‌هایی برای مؤمنان

باد و باران، دو پدیده طبیعی هستند که در قرآن کریم به عنوان نشانه‌هایی از قدرت و رحمت الهی معرفی شده‌اند. بادهای مبشر، پیش‌آهنگان باران‌های رحمت هستند که زمین‌های مرده را زنده می‌کنند و حیات را به ارمغان می‌آورند. این بادها، نه تنها نویددهندگان بهار و نشاط هستند، بلکه یادآور نعمت‌های بی‌شمار خداوند به بندگانش می‌باشند.

از سوی دیگر، بادهای غضب و عذاب نیز نشان‌دهنده جنبه دیگری از قدرت الهی هستند که به انسان‌ها هشدار می‌دهند تا از ظلم و گناه دوری کنند. باشد که با تأمل در این آیات الهی، بیشتر به عظمت خداوند پی ببریم و شکرگزار نعمت‌های بی‌پایان او باشیم.

برگرفته از کتاب تسبیح کا‌ئنات شرح « تسبیحات عشر ماه مبارک رمضان »

تألیف حضرت آیت الله کمیلی خراسانی

علاقه مندان جهت خریدو مطالعه کتاب می توانند از لینک زیر اقدام نمایند:

کتاب تسبیح کا‌ئنات